In deze documentaire (die overigens ook op NPO Start terug te kijken is) komen drie ouders van school shooters aan het woord die vertellen hoe zij verder leven nadat hun kind een dodelijke schietpartij op school heeft aangericht. We volgen Jeff en Clarence, twee vaders van wie de zoons voor de rest van hun leven vastzitten nadat zij het vuur openden op hun scholen. En we volgen Sue, de moeder van één van de tieners die het bloedbad op Columbine High School veroorzaakte. Haar zoon heeft zichzelf omgebracht na de schietpartij. De documentaire zoomt in op de, soms tegenstrijdige gevoelens van deze ouders. We zien verdriet en schuldgevoel, maar ook machteloosheid en boosheid.

Naasten betalen de prijs

Één bepaald frame heeft de overhand in deze documentaire, en dat is het ‘Naasten betalen de prijs’-frame. In dit frame staan de familie en andere naasten van de veroordeelde in de spotlight. Degenen die, net zoals de familie van het slachtoffer, hun dierbare voor korte of lange tijd (of voor altijd) moeten missen. We zien in dit frame vaak de nadruk op partners, die hun zekerheden verliezen omdat een deel van het inkomen wegvalt. Of we zien kinderen die een trauma oplopen en opgroeien zonder ouderfiguur. Zo’n kind loopt schade op, terwijl het zelf nooit onderdeel van het conflict is geweest.

De ouder in de hoofdrol

In de documentaire Raising a School Shooter zien we binnen dit frame echter een andere hoofdrolspeler, namelijk: de ouder. Zij hebben geen ‘last’ van wegvallende zekerheden en groeien ook niet op zonder ouderfiguur zodra hun kind in de gevangenis belandt of overlijdt. Wat de documentaire laat zien, zijn andere manieren waarop de familie van de veroordeelde lijdt: er is, naast het eerder besproken schuldgevoel en verdriet, sprake van schaamte, gezinsontwrichting en emotionele disbalans, maar ook stigma. “De mensen gaven Jeffrey de schuld van wat zijn zoon had gedaan”, vertelt de vriendin van één van de vaders. “Als ik in de supermarkt was met hem, merkte ik dat hij werd herkend. Ze keken hem aan met een blik vol walging. Als we ergens iets gingen eten of drinken, haalden ze onze stoelen weg als we naar de wc waren, en als je dan je stoel terug wilde, werd je genegeerd. Ze probeerden bij hem in te breken, ze achtervolgden hem.” Uiteindelijk is dit stel verhuisd naar een andere staat om te ontsnappen aan de pesterijen en intimidaties.

Vergelding vs. een bredere context

De documentaire geeft een mooi inkijkje in een groep die vaak onzichtbaar blijft: de achterblijvers. Dat doet natuurlijk niks af aan het delict, maar de aandacht wordt met dit frame wel verlegd van pure vergelding naar een bredere context. Het gezin (kinderen, partners, maar dus ook ouders) is nu eenmaal niet verantwoordelijk voor wat de veroordeelde heeft gedaan, dus zou het dan wel gestraft moeten worden? Moeten we dat voorkomen, en zo ja, hoe kunnen we dat voorkomen? Het biedt aanknopingspunten om verder te denken dan de vergeldingsreflex waar we vaak inschieten.